Zoals met alles leven we, heel onhandig, in een wereld met verschillende standaarden. Zo ook met ebooks. Op dit moment worden deze in verschillende formaten aangeboden, die onderling niet compatibel zijn. Die compatibiliteit is mede afhankelijk van het apparaat waarop het ebook wordt gelezen. Dankzij het enorme aanbod van apps kan een smartphone, tablet en computer met ieder formaat overweg – dat is simpelweg een kwestie van de juiste software installeren. Gelukkig is er veel keus en zijn de meeste apps gratis. Maar welke standaard zijn het meest gangbaar? En welke is de standaard voor de toekomst?
Het PDF-formaat is een universele standaard die wereldwijd het meest gebruikt wordt voor allerlei documenten. Het gaat alleen niet alleen om ebooks, maar ook om algemene documenten zoals handleidingen, presentaties en rapporten. PDF-bestanden zijn niet standaard te lezen op ieder apparaat, maar Adobe Acrobat is wel een zeer bekend programma dat ook veel computers en apparaten staat. Het is gratis te downloaden en ieder PDF-document is ermee te lezen. Veel ebooksreaders kunnen ook overweg met PDF-bestanden. Ook veel ebooks worden in het PDF-formaat uitgegeven, juist omdat het daarmee op ieder apparaat uit te lezen is. Een PDF heeft echter ook nadelen ten opzichte van een ‘echt’ eBook-formaat zoals ePub.
ePub
Als het aan uitgevers, bibliotheken en online boekwinkels als Bol.com ligt, is ePub dé standaard voor ebooks. De meeste digitale leesboeken, zoals romans, worden al in dit formaat geleverd. Het voordeel van het ePub-formaat is dat het efficiënter is (het neemt meestal minder ruimte in beslag) en extra tekstfuncties biedt. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om het lettertype van een boek te vergroten of verkleinen – of zelfs het hele lettertype te veranderen. Bij een PDF kan dat niet, want dan raakt de hele opmaak in de war (een PDF heeft een vast aantal pagina’s, terwijl dat van een ePub verschilt doordat dit afhankelijk is van de grootte van het lettertype).
Dat geldt overigens niet voor ePub 3.0 met vaste layout (fixed layout). Net als bij een PDF ligt het aantal pagina’s dan vast en kan het lettertype niet vergroot worden. Dat heeft een reden: een dergelijk ePub-book bevat dan rijke opmaak, zoals veel foto’s of plaatjes. Dat is dus een heel ander type boek dan een roman dat geheel uit tekst bestaat. Een ePub 3.0-bestand kan in principe door alle moderne ereaders gelezen worden, maar dus met een vaste layout. Oude ereaders kunnen er niet altijd mee overweg. Voor smartphones en tablets zijn er ePub-lezers, zoals Adobe Digital Editions (dat wij ook voor pc’s aanbevelen voor deze boeken). Mac’s, iPad’s en iPhone’s kunnen standaard overweg met ePub-bestanden via iBooks.
Mobi
Het Mobi-formaat komt van Mobipocket. Het formaat wordt onder andere standaard gelezen door Amazon Kindle ereaders, maar ook veel smartphones ondersteunen het standaard. Het formaat werd ooit bedacht voor apparaten met weinig opslagruimte en bandbreedte. Maar het ePub-formaat is ondertussen populairder en veelzijdiger geworden. Amazon zelf is ondertussen overgestapt naar een eigen bestandsformaat voor de Kindle (azw, azw3, kfx, kf8).
iBook
Het iBook-formaat wordt gebruikt voor iPhone’s, iPad’s en Mac’s voor ebooks die via het Apple platform zijn uitgebracht. Dit formaat mag alleen door Apple gebruikt worden. Voor uitgevers is het dus niet toegestaan om ebooks in iBook-formaat te verkopen.
Overige formaten: HTML, Doc, RTF en TXT
Dan zijn er nog een aantal andere formaten die officieel niet bedoeld zijn voor digitale boeken, maar daar soms wel voor gebruikt worden. HTML is een opmaaktaal voor webpagina’s, dat soms ook gebruikt wordt voor ebooks. Doc , RTF en TXT zijn tekstbestanden die te wijzigen zijn. Ze zijn niet bedoeld voor ebooks, maar omdat sommige auteurs hun boeken in het formaat opslaan (zoals Word voor .doc(x)), kan het voorkomen dat ebooks in dit formaat geleverd worden.
Hoe zit dat op Lees.nl?
Wij zien twee verschillende trends. Enerzijds verwachten online boekwinkels en bibliotheken dat boeken in het ePub-formaat worden uitgebracht, maar anderzijds merken wij in de praktijk dat klanten van Lees.nl vaker het PDF-formaat gebruiken. Indien mogelijk bieden we dan ook beide formaten gratis aan, zodat je zelf kunt kiezen. Sommige boeken zijn alleen beschikbaar in PDF- òf ePub-formaat (dat is mede-afhankelijk van het programma waarmee ze gemaakt zijn, maar soms ook een specifieke wens van de uitgever).
Tip 1: Zie het artikel ‘Hoe kan ik ePub boeken lezen – 10-vragen-en-antwoorden‘ voor meer informatie over ePub.
Tip 2: Zie Wikipedia voor een uitgebreid overzicht van alle mogelijke ebook-standaarden en een overzicht welke apparaat met welke standaarden overweg kan.